Дана Жақсылықова, эколог-зерттеуші, @dankazhh
Өзі туралы
Мен эколог ғалыммын. Экология, нақтырақ айтқанда микропластика саласындағы зерттеулермен айналысамын. Қазіргі уақытта Еуропада Erasmus бағдарламасы бойынша магистратурада оқимын. Ол маған әртүрлі елдерде зерттеумен айналысуға мүмкіндік береді: бірінші семестрді Францияда өткіздім, енді Испанияда екі семестрді өткіздім, ал келесі семестрді басқа жерде өтемін.
Сондай-ақ блог жүргізіп, контент жасаймын. Менің мақсатым — адамдарды тұрақты өмір салты мен микропластиканың қоршаған ортаға әсері туралы ақпараттандыру.
Қызмет туралы
Мен әрқашан магистрлік дәрежесін алғым келді. Бұл ретте Қазақстанда экологиялық мамандықтар әлі аз дамыған, ал қолжетімді гранттар мен бағдарламалар саны шектеулі екенін түсінді. Бакалавриатта Назарбаев Университетінде оқыдым, онда экологиялық бағыттардан тек құрылыс және экологиялық инженерия болды. Сондықтан мен экологиялық зерттеулер үшін мүмкіндіктер көп шетелде білім алуды жалғастыруды шештім.
Мен айналысып жатқан микропластикті зерттеу Қазақстанда маған дейін жүргізілген жоқ. Мен елде және бүкіл Орталық Азияда осы салада жұмыс істейтін бірінші адам болдым. Бұл микропластиканы зерттеу әдістері туралы көбірек білу үшін шетелде осы тақырыпты зерттеуді жалғастыруды ұйғардым. Еуропа мені тек өзінің мәдениетімен ғана емес, сонымен қатар мұнда экологияның анағұрлым дамығанымен және табиғат пен ресурстарды сақтаудың маңыздылығын сезіну қоғамдық өмірдің бір бөлігіне айналды.
Erasmus бағдарламасы маған қызықты көрінді, себебі ол көптеген шығындарды жабады және бірнеше елде оқуға мүмкіндік береді. Менің таңдауым Франция мен Испанияға түсті. Одан әрі Германия болуы мүмкін. Бұл тамаша тәжірибе: әр елдің экологияға қалай қарайтынын көру, өйткені олардың әрқайсысының өз көзқарастары мен мақсаттары бар. Менің таңдауымның басты мақсаты — сапалы білім мен зерттеу мүмкіндіктерін алу.
Erasmus бағдарламасына қатысу үшін маған неге осы бағдарламада оқығым келетінін және бұл университеттің маған неге сай келетінін түсіндірген уәжді хат жазу қажет болды. Мен Назарбаев Университетінде үздік профессормен жұмыс істегенім үшін бақыттымын, ал менің микропластик туралы зерттеу тақырыбым өзекті және сұранысқа ие. Бұл мәселемен айналысатын зерттеушілер көп емес, себебі бұл салыстырмалы түрде жаңа проблема. Менің осы саладағы тәжірибем оқуға түсуімде шешуші рөл атқарды.
Ғылыми зерттеулер туралы
Қазақстанда мен Астанадағы сарқынды суды өңдейтін су тазарту станциясында сынама алу арқылы микропластикті зерттеуді бастадым. Әр екі ай сайын біз суда қанша микропластик бар екенін және оны қаншалықты тиімді тазалайтынымызды тексердік. Тазалау тиімділігі 90% құрайтынын анықтадық. Бірақ бұл сандар әзірге ештеңені білдірмейді, себебі әлемде микропластик бойынша реттеу жоқ. Көрсеткіштерді ешкім бақыламайды. Біздің зерттеуіміз осы бағытта алғашқы қадамды жасай отырып, маңызды рөл атқарады.
Біздің мәліметтер бойынша, күн сайын миллионнан астам микропластик бөлшектері тазартылғаннан кейін Есіл өзеніне түседі. Мен бұл туралы халықаралық ғылыми журналда мақала жарияладым және қазір испан суымен ұқсас зерттеу жүргізіп жатырмын.
Испанияда да микропластикаға қатысты жағдай алаңдаушылық туғызады. Бірақ Қазақстаннан айырмашылығы, мұнда оны ұстауға лимит енгізу жоспарланып отыр. Мен нақты лимиттерді ұсыну үшін жұмыс істеймін. Менің зерттеулерімнің нәтижелері болашақта оларды анықтау үшін пайдаланылуы мүмкін.