Байжан Қанафин, 43 жыл, Астана қаласы, Documentolog Global Limited ЧК Басқарма Төрағасы
Бизнестегі жол туралы
Мен Жезқазғанда дүниеге келдім. Бұл менің туған қалам, мен сонда өсіп, мектепті бітірдім. Содан кейін Алматыдағы Энергоинститутта оқыды. IT саласында, телекоммуникацияда білім алдым — бұл менің негізгі мамандығым.
Жеке бизнес құру кездейсоқ шешім болған жоқ. Менің бала кезімнен алға жылжу, даму, іске асыру, өз мақсаттарыма жету ниетім болды. Мектепте болғанымда мен еңбекқор болдым: көп және жақсы оқыдым, спортпен белсенді шұғылдандым, тәртіпті болдым және жүктеменің жоғары деңгейін көтердім.
Төртінші курста Мәскеудегі ірі компанияда мамандығым бойынша жұмыс істей бастадым. Кейін Германияға кетіп, екінші білімін алдым. Университетті бітіргеннен соң бірден Siemens компаниясында жұмыс істедім. Бірақ Германияда бәрі жоспар бойынша, тәртіп бойынша жұмыс істейді. Жұмыс күні сағат 07:00 басталады, ал сағат 16:00 бос боласың. Ал мен жас жігіт ретінде көп жұмыс істегім, дамығым, нәтижелерге қол жеткізгенім және табыс тапқаным келді. Уақыт жоғалтып жатқандай көрінді, сондықтан мен Қазақстанға оралдым.
Қазақстанда мен өзімді бизнесте сынап көре бастадым, Германияда алған білімімді осы жерде қолданғым келді. Нәтижесінде мен 17 жыл бойы Documentolog компаниясын дамытып келемін. Мен оның негізін қалаушы, иесі және жетекшісімін. Біз өз саламызда Қазақстандағы көшбасшылардың біріміз.
Мен әрдайым еңбексүйгіш және күйзеліске төзімді болғандықтан, ересек кезімде кез-келген дайындалмаған адамға қарағанда көп тапсырмаларды орындай алатынмын. Бұл маған өз мақсатыма қарай тыныш жүруге мүмкіндік берді.
Мен тез жеңіске ұмтылмаймын. Өзімді ұзаққа созылған ойыншы деп есептеймін. Мен өз мақсатыма табандылықпен және қалыпты түрде қарай жылжи аламын.
Мен өзіме ұнамайтын істермен айналыспаймын. Өзіме ұнайтын нәрсені ғана істеймін.
Қиындықтар да болды. Менің IT-саласындағы алғашқы жобам сәтсіз болды. Мен, кез-келген стартапер сияқты, оған шексіз сенетінмін, бірақ ол мен күткен нәтижеге қол жеткізе алмады, көп ақша, ресурстар, уақыт талап етті. Мұндай сәтте сәтсіздікке сенгіңіз келмесе де, күрделі шешім қабылдау маңызды. Сондықтан мен компанияны жаптым. Бірақ бұл жоба маған басқасын бастауға мүмкіндік берді — Documentolog. Осы сәтсіз жобаның арқасында мен бірінші команда құрдым.
Өмірдегі кез келген сәтсіздік немесе сәттілік салыстырмалы. Жаман оқиға сізді қайғыдан сақтауы мүмкін, ал жағымды оқиға үлкен проблемалардың себебі болуы мүмкін. Сондықтан өмірдегі әрбір оқиға — болашақта қайталанбас үшін, тиімдірек әрі күшті бола отырып, талдап, қорытынды шығаратын сабақ.
Бизнестегі трендтер туралы
Нарық
Соңғы бес-жеті жылда әлем жылдам өзгере бастады. Атап айтқанда, цифрландыру үдерісі жеделдеді. Адамдар пандемияға дейін де цифрландырудың керемет екенін түсінді. Бірақ барлығы да жаңа технологияларды, бағдарламаларды үйренгісі келген жоқ. Мұны баяу жасадық. Пандемия таңдау қалдырмады: егер сіз пәтерде қамалған болсаңыз, тек IT, жаңа технологиялар, интернет, бағдарламалар арқылы ғана сыртқы әлеммен байланысуға болады. Адамдар тез оқып, ІТ-индустриясын белсенді түрде дамытып, жаңа салаларды зерттей бастады, бұдан бизнестің түрлі бағыттары үшін артықшылықтарды көрді.
Соңғы екі жылда ең үлкен тренд — жасанды интеллект пен үлкен деректер. Біз осы саламен айналысатын және жасанды интеллект және машиналық оқыту технологиялары арқылы өз шешімдері мен платформасын жақсарту үшін қомақты қаражатты қайта инвестициялайтын компаниялардың біріміз. Біз Documentolog платформасының бизнесті автоматтандырумен ғана айналыспай, процестерді оңтайландыруға, клиенттердің міндеттерін жеңілдетуге және олардың бизнесін тиімдірек етуге, ақша үнемдеуге және көбірек табыс табуға көмектесуін қалаймыз.
Тағы бір тренд — өсіп келе жатқан бәсекелестік, оның ішінде батыстық ірі ойыншылар тарапынан да. Әлемде еркін венчурлік ақша көп болды. Үнемі жаңа IT-шешімдер мен стартаптар пайда болады, ал дамыған нарықтарда адамдардың жылдам өсу үшін мүмкіндіктері мен ресурстары әлдеқайда көп. Сондықтан мұндай компаниялар біздің жергілікті нарыққа күшті бәсекелестікті құрайды, өйткені бүгінде адамдар әлемнің кез келген жерінен кез келген сервисті пайдалана алады.
Мен жалақының қарқынды өсуін көріп отырмын. Ақылды балалар үшін бәсекелестік әлдеқайда жоғары болды. Біздің Қазақстаннан келген талантты мамандарымызды батыстың ірі компаниялары ханталап, оларға жақсы жағдай жасайды. Бұл біздің жергілікті бизнестің қазіргі нарықта қиын жағдайға тап болуының тағы бір себебі.
Қазақстан Тәуелсіздігінің 35 жылы ішінде табысқа жеткен IT-сала компанияларын саусақпен санауға болады. Ал экспортқа шыққандар үшін бір қолдың саусақтары жеткілікті. Сондықтан нарықта бәсекеге қабілетті болу үшін мемлекет үшін саланың даму стратегиясын дұрыс таңдап, күшті бағыттарға инвестиция салып, оны одан әрі күшейту маңызды.
Маркетинг
Әлем өзгеруде, адамдардың қалауы да өзгеруде. Бұрын бүкіл әлем Котлер бойынша маркетингті үйренетін. Бүгін әлеуметтік желілер толығымен аудиторияның назарын өзіне аударды. Күн сайын интернетте үлкен көлемдегі контент пайда болады және маркетингтің тиімділігі қарапайым болады. Кейде бір адам компания үшін жарнамаға салынған миллиондардан артық істей алады.
Біз кез келген бизнес сияқты тиімді маркетинг құралдарын пайдаланғымыз келеді. Біз туралы білгіміз келеді. Бірақ біздің жағдайда сарафанды радио жақсы жұмыс істейді. Мысалы, пайдаланушы бір компанияда жұмыс істейді және Documentolog туралы біледі. Содан кейін ол басқа компанияға жұмысқа ауысады, ал онда бұл бағдарлама жоқ. Ол басшылыққа лайықты құрал ұсына алады, олар да бізге жүгінеді.
B2B секторы өте консервативті. Ол сенімділік, сенім, қауіпсіздік туралы. Бизнес тәуекелге барғысы келмейді және ұзақ уақыт бойы шешім қабылдайды. Сондықтан жақсы беделге ие болып, сенімді серіктес болу өте маңызды.
Ұсынымдар
Кәсіпкерлік наны оңай емес. Ол күрделі, бірақ бұл оны сынап көруге болмайды дегенді білдірмейді. Байқап көру керек — бұл жайлылық аймағынан шығу жолы. Ең бастысы, кәсіпкердің өз өмірі мен болашақтағы барлық жетістіктері мен сәтсіздіктері үшін өзі жауапты екенін ұмытпау керек. Ал сәтсіздіктердің салдарын азайту үшін үнемі дамып, үйрену керек. Және сіз осы өзін-өзі дамыту жолына неғұрлым ерте кіріссеңіз, соғұрлым артықшылықтар жинайтын боласыз.
Бұл ретте жай ғана оқу жеткіліксіз, бірдеңе істеу керек, дамудың өз жолын өмір сүру керек. «Табыс бірегей, қателіктер әдеттегідей» дегені бекер емес. Сондықтан, бастаудан бұрын, мен бар жағдайларды зерттеп, өз жолымды таңдауды ұсынамын.